Ochwat jest jedną z głównych przyczyn kulawizmu – za sprawą złego odżywienia tkanek wywołuje słabą jakość rogu racicowego, co stanowi początek rozwijania się dalszych chorób. Schorzenia racic są główną przyczyną brakowania krów w stadzie i znacząco wpływają na kondycję hodowli. Bardzo istotne jest, by świadomie unikać podobnego zagrożenia. Co to jest ochwat i jak się przed nim chronić? Poniższe wskazówki pozwolą na wprowadzenie odpowiedniej profilaktyki.
Co to jest ochwat?
Ochwat ( laminitis) to schorzenie wywołujące choroby racic u bydła. Często określany jest jako aseptyczne zapalenie tworzywa racic. Ochwat jest częstym schorzeniem – podaje się, że występuje on w 70-90% przypadkach. Objawami ochwatu są gorączka, przyśpieszone tętno oraz przewlekły ból i opuchlizna racic. Charakterystycznym objawem jest zżółcenie racic – po zestruganiu, na podeszwie, widoczne są czerwonawe przebarwienia. Do widocznych objawów należą także: oddzielenie linii białej, podwójna podeszwa oraz tworzenie się szczelin w piętce, która zaczyna pękać. Ochwat występować może w formie podostrej, ostrej lub przewlekłej. Obejmuje najczęściej równocześnie racice obu tylnych kończyn lub obu przednich (rzadkim przypadkiem jest pojawienie się ochwatu na wszystkich kończynach). Zwierzęta w ostrej fazie ochwatu mają problemy z rozprostowaniem kończyn – bardzo często leżą na boku, a chorobie towarzyszy silna gorączka.
W jaki sposób powstaje ochwat?
Trudno określić jednoznaczną przyczynę powstawania ochwatu. Niektóre badania przyczyn powstawania ochwatu upatrują w obecności towarzyszących chorób metabolicznych (jak np. kwasica), zmian hormonalnych związanych z laktacją czy niekorzystne środowisko utrzymania (mało ruchu, źle dobrana ściółka, nieodpowiednia i niezadbana nawierzchnia), co wiąże się z nabywaniem przez bydło bakterii. Przyczynami mogą okazać się również niedobory witamin (tworzące niedobory biotyny) czy niedostrzeżone urazy mechaniczne. Możemy rozróżnić zatem:
- ochwat żywieniowy – wynikający z niedoboru witamin i złej diety
- ochwat endotoksyczny – wynikający z nagromadzenia się bakterii w jelicie i otoczeniu
- ochwat hormonalny – związany z zaburzeniami w okresie laktacji
Pojawienie się ochwatu u krów jest problemem niekiedy równoznacznym z zaburzeniami metabolicznymi i zapaleniem gruczołu mlekowego. Znacząco wpływa na jakość i poziom utrzymania ferm, dlatego istotne jest, by jak najszybciej określić przyczynę powstawania ochwatu, nie dopuścić do rozwijania się kulawizny i podjąć odpowiednią diagnostykę.
Profilaktyka
Zapobieganie ochwatowi opiera się głównie na trosce o odpowiednie żywienie bydła. Żywienie paszami wysokobiałkowymi, dawkami zakwaszającymi czy zepsutymi może przyśpieszyć powstawanie tego schorzenia, dlatego należy ich unikać. Ważne jest, by prowadzić profilaktykę metaboliczną oraz dokonywanie regularnej korekcji i obserwacji racic. Objawy ochwatu są widoczne, dlatego odpowiednia troska o bydło pomoże uniknąć stanu ostrego lub przewlekłego. Równie ważna jest profilaktyka gruczołu mlekowego – niedopatrzone schorzenia w tym zakresie również mogą wpływać na rozwijanie się ochwatu. Ważną witaminą w profilaktyce przeciwko ochwatowi jest biotyna. Choć jest to droga witamina, nie należy z niej bezwzględnie rezygnować, ponieważ wnosi wiele w prawidłowy rozwój i kształtowanie się racic.
Leczenie
Leczenie ochwatu jest możliwe i składa się z wielu istotnych dla przywrócenia poprzedniej formy racic czynności. W zakres leczenia wchodzi nie tylko odpowiednia kontrola weterynaryjna, ale również regulacja do pierwotnego, naturalnego kształtu racic, rehabilitacja kopyt oraz częste struganie i obserwacja bydła. W przewlekłych lub ostrych stanach ochwatu leczenie przebiega oczywiście dłużej i nastawione jest na stworzenie odpowiednich warunków, by krowy powróciły do swojej kondycji sprzed choroby.
Utrzymywanie hodowli w czystości, świadomość procesów laktacyjnych bydła, dbałość o ich dietę oraz warunki bytowe pozwoli uniknąć zagrożenia pojawienia się ochwatu w stadzie. Ze względu na to, że jest to schorzenie bardzo często występujące, najważniejsza jest wiedza dotycząca wczesnego diagnozowania objawów – dzięki temu proces leczenie przebiegnie sprawnie, a hodowla nie będzie narażona.